Hepimizin hayatında en az 1 defa başına gelmiş veya gelmesi kuvvetle muhtemel olan bir olay, elektronik cihazlarımızın ıslanması. Tuvalete düşen telefonlar, tatilde ıslanan fotoğraf makineleri,kahve dökülen laptoplar… Herşeyde olduğu gibi bu durumda da ilk müdahale çok önemli. O yüzden bu yaz başıma gelen olayı ve tamir için neler yaptığımız yazdım.
Tatilde beklenmedik bir şekilde sualtı kameram su aldı ve bozuldu. Daha önce çok fazla elektronik cihaz tamir etmişliğim yoktur ancak bu defa iş başa düştü. Zira Sony HDR AS 15 modeli Türkiye’de satılmadığından kamerayı tanıyan bir tamirci bulmak zor. Genelde naz yapıyor bu ustalar, “abi değmez,yenisini al daha iyi” diyorlar.
Kameranın bozulmuş olmasından çok tatilin geri kalanını kaydedemeyeceğim için moralim bozuldu. Olaydan 1 saat sonra, 2 saat pirinç kavanozunda bıraktım kamerayı ancak bir faydası olmadı. (Magic trick didn’t work this time.)
Kameradan ümidimi kesmiştim artık, İstanbul’a döndüğümde ona son bir şans vermek üzere pirinç kavanozuna attım.(Evet, ısrarla hala pirinç) Pirinçlerle haşır neşir olduğu 5 günün ardından yine açılmadığını gördüm. Artık içini açıp olan bitene müdahale etme zamanı gelmişti!
Eğer adınız Vedat Milor değilse, yazının devamını okumak yararınıza olacaktır.
Don’t Panic!
Panik yaptığınız anda hata yapmaya başladınız demektir. Panikle cihaza fön tutmak, doğrudan güneşin altında bırakmak ona daha çok zarar verebilir.
Sabırsızlanmayın.
Sabırsızca cihazı açmaya çalıştığınız her seferde tamir edilme olasılığını yok ediyorsunuz. Unutmayın elektronik cihazları bozan su değil, elektriktir. Bir iletken olan su cihaz içerisinde akım halinde bulunan elektriği ulaşmaması gereken yerlere iletir ve kısa devreye sebep olur.
Pili çıkartın
Bu yüzden ıslanan cihaz için yapacağınız ilk iş pili sökmek olmalıdır. Bu hem kısa devreye engel olur hem de pilin hasar görmesini engeller. Pili çıkarttıktan sonra tüm kapaklarını açın ve içinin hava almasını sağlayın.
Kurutma zamanı
Mümkünse ince bir kumaş veya tülbente sarıp güneşin altına 1 saat boyunca bırakın. Direk güneş ışığına bırakmak veya uzun süre pişmesine sebep olmak sıvı temasından daha zor tamir edilecek hasarlar verebilir cihaza.
Güneş yok ise fön makinasını en soğuk ayara getirip makul bir uzaklıktan cihaza tutun.
Not: Eğer saf su dışında herhangi bir sıvı teması söz konusu ile pili söktükten sonra iyice suda yıkayın cihazı (laptop hariç). Daha sonra kurutma işlemlerini uygulayın.
Pirinç efsanesi
Artık herkesin öğrenmiş olduğu bir hamle ıslanan cihazı pirinç kavanozuna atmak. Efsane dediğime bakmayın, doğru durumlarda uyguladığınızda sonuç alabilirsiniz. Ancak içme suyu dışında herhangi bir sıvı teması olduysa unutmayın ki kurutmak yeterli olmayacaktır. Kahve veya deniz suyu ardında katı artıklar bırakacaktır. Pirinç bu durumda derman olamaz. Bir de benim gibi olaydan günler sonra pirince koymanız da bir işe yaramaz.
Cihazınızı pirince gömmeden önce içine pirinç kaçabilecek küçük girişlerini kapattığınızdan emin olun. Kameranızı koyacaksanız lensin önüne streç film çekin lens çizilmesin.
Operasyon şimdi başlıyor!
Talihsiz cihazımız genelde bir telefon,tablet veya kamera oluyor. Youtube’da pek çok cihazın nasıl sökülüp birleştirildiğini gösteren videolar var. Bu videoları “[cihaz adı] + disassembly veya teardown” olarak aratıp bulabilirsiniz. Cihazı sökmeden önce videoyu baştan sona izlediğinizden emin olun. Pili, hafıza kartını ve varsa sim kartı çıkartın. Statik elektrikten arınmak için vücudunuzu topraklayın. Eliniz tornavida tutmaya alışık değilse vidaları yalama yapabilirsiniz. Eğer tamir aletlerine bu kadar yabancıysanız, işi ehline teslim etmek daha mantıklı olabilir.
Paramparça oldu bu!
Evet, cihazı en küçük parçasına kadar sökmek iyi olacaktır çünkü sıvı sizin göremediğiniz yerlere ilerlemiş olabilir. Daha sonra toplaması kolay olsun diye hangi parça nereden çıktı not edebilir veya aşama aşama fotoğraf/video çekebilirsiniz. Bilirsiniz ki en büyük hüsran bir cihazı topladıktan sonra dışarıda kalan parçaları veya vidaları gördüğünüzde yaşanır.
Temizlik zamanı!
Şimdi su izlerini aramaya başlayın, ben bir büyüteç yardımıyla devrelerin üzerinde oksitlenme aradım ve bol miktarda buldum. Kameram deniz suyuyla ıslandığı için çok bariz tuz kristalleri de kameranın içinden çıktı. Kahve döküldüyse yine şeker veya kahve artıkları görmeniz beklendik bir durum olacaktır. Bu maddeleri iyi temizlemezseniz cihazınız topladıktan sonra çalışsa bile tekrar bozulabilir.
İzopropil Alkol is the new pirinç!
Pirinç efsanesi işe yaramadı ki bu aşamaya geldik. Bu bölümün kahramanı izopropil alkol. Genelde eczanelerden veya medikal mağazalarından temin edebilirsiniz. Ben 9 eczaneyi aradıktan sonra 10. eczanede buldum. 100 cc izopropil alkol 15 TL tuttu. Aslında 100cc bu temizlik için çok fazla, yarısından daha az alsanız bile size yeter.
Temizliği gerçekleştirmek için küçük bir fırçaya ihtiyacınız var. Bu eski bir suluboya fırçası, makyaj fırçası veya herhangi küçük kıllı bir fırça olabilir. Fırçayı alkole bandırıp, devrenin ıslanmasından korkmadan oksitlenmiş bölgeyi tertemiz olana kadar siliyoruz. Ancak çok sert davranmayın, devreye zarar verebilirsiniz. Köşe bucak temizledikten sonra alkol ile işiniz tamam demektir.
Toplamadan önce, kurutmak şart!
Fön makinasını en soğuk ayara getirip uzak bir mesafeden ıslattığımız devrelere kuruyana kadar tutuyoruz. Eğer fön makinası yoksa bir masa lambasının altına yakın mesafede 10-15 dakika süreyle bırakırsanız da yavaş yavaş kuruyacaktır.
Frankenstein’ı uyandırma vakti!
Cihazı eksiksiz olarak topladınız ve herşey tamam. Kurumuş olduğundan eminsiniz ve pilde şişme akma gibi bir hasar görünmüyor. O zaman pili takıp neler olduğunu görme zamanı! Çalıştıysa sizi tebrik ederim çünkü az önce hem teknik servis masrafından hem de bekleyeceğiniz zamandan tasarruf ettiniz.
Çalışmadı mı?
Üzülmeyin bunun pek çok sebebi olabilir. Ben ilk olarak pilin hasar görmüş olabileceğini düşünürdüm. Bunu anlamanın yolu ise bir elektonikçiye gidip pilde akım var mı yok mu kontrol ettirmek. Aynı zamanda akım değerlerinin de pilin üzerinde yazdığı gibi çıkması gerekiyor. Eğer pilde sorun varsa yeni bir pil alıp deneyin. Sorun pilde değilse ya düzgün temizleyemediniz veya kısa devre cihazın devrelerinde kalıcı hasara yol açmış. Bu noktadan sonra teknik servise götürmekten başka çare yok.
Umarım işinize yaramıştır anlattıklarım. Bu da benim kameramın temizlikten önce ve sonraki hali:
Bilgiler için teşekkür ederim.