Son yıllarda hayatımızdaki her şey dijitalleşmeye başladı ve pek çok “şey” iki taraflı etkileşime açık hale geldi. Eviniz tweet attığında, arabanız sizinle konuştuğunda veya televizyonunuz hareketlerinize tepki verdiğinde artık şaşırmaz oldunuz. Sanırım tüm bu değişimin içerisinde köklü bir değişim yaşamayan tek şey, insanoğlunun hayatında yaklaşık 4600 yıldır yer alan “yazı” idi.
Text 2.0 projesi ise artık yazının bu statik varlığına bir son veriyor ve hayatımıza dinamik yazı diye bir kavramın gireceğinin sinyallerini veriyor. Okuyucunun göz hareketlerinin izlenmesini ve yazının da ona göre iyileştirilmesini mümkün kılıyor. Okuyucunun göz hareketlerine göre yazı şekil değiştirip okunmayı kolaylaştırabiliyor. Bunların gerçekleşmesi için de bilgisayarlara küçük bir göz takip cihazı eklemek gerekiyor. Bu teknolojinin başarıya ulaşması durumunda notebook üreticilerinin de tepkisiz kalmayacağını tahmin etmek zor olmasa gerek. Belki de ilerleyen yıllarda bugün normal bir özellik olarak gördüğümüz webcam gibi eyetracking-device da normalleşecek.
Text 2.0’ın gündelik hayatımıza katacağı 3 etkileyici özellik:
- Bir konuda çok spesifik bir bilgi ve hatta kelime arıyor olabilirsin. Aradığına ulaşmak için bir sürü gereksiz kelimeyi de okumak zorunda kalıyorsun, bir süre sonra yoruluyor ve belki de sıkılıp bırakıyorsun artık aramayı. İşte artık bırakmayacaksın çünkü Text 2.0 senin o yazıyı derinlemesine okumak istemediğini, sadece göz gezdirerek bir şeyler aradığını anlayacak ve gereksiz kelimeleri (örn: bağlaçlar gibi dolgu kelimelerini) silik bir hale getirip konuya dair önemli kelimeleri daha görünür kılacak.
- Yazıyı okurken gözün bir kelimeye takıldı diyelim, ya bu kelime sana yabancı geldi anlamını bilmiyorsun veyahut yabancı dilde yazılmış bir yazı okuyorsun ve o kelimenin tercümesine bakman lazım. Sen zahmet etme Text 2.0 senin o durgun bakışlarından başının dertte olduğunu anlayacak ve kelimenin anlamını (anadilde değilse tercümesini) hemen yanında gösterecek. Ses ile yanıt gibi günümüzün sık kullanılan teknolojileri ile de entegre edilebilen Text 2.0, “bu nasıl okunuyor?” diye sorduğunda sana yanıtını tıpkı Siri gibi sesli olarak verecek.
- Projenin adı Text 2.0 olsa da, bana göre adının “Reading 2.0” olması daha yerinde olurdu. Çünkü maharetleri sadece yazılar ile sınırlı değil. Okuduğun paragrafa ait bir görsel var ise sen o paragrafa geldiğinde dikkatini dağıtmayacak şekilde o görsel sayfanın bir kenarında belirecek. Bir sonraki paragrafta ise o paragrafa ait görsel gelecek. Çoğu zaman derin okuma yaparken resime baktıktan sonra okumaya döndüğümüzde nerede olduğumuzu karıştırıyoruz ve okuma deneyimimiz düşüyor. İşte bu özellik de bu derde derman.
Bu anlattıklarım havada kaldı ise videoyu izlediğinde taşlar yerine oturacaktır:
Daha neler?
Text 2.0 projesi 2010 yılında sunulmuş bir proje ve son raporları 2012 yılında yayınlanmış. Akademik bir tabandan geldiği için ilerlemesinin ağır olmasına şaşırmamak gerekiyor ancak o günden bugüne teknoloji devlerinin bu projeyi tam olarak hayata geçirmemiş olmaları enteresan. Son çıkan Samsung telefonlar artık gözlerinizi kapatıp uykuya daldığınızı anlayabiliyor ancak bu yukarıda anlatılanlar kadar akıllı bir özellik değil.
Eğer duyduysanız, son zamanlarda okuma deneyimi üzerine yapılmış olan en inovatif projenin Sprtiz olduğunu biliyorsunuzdur.
Text 2.0 projesi son zamanlarda pek hareketli görünmüyor ancak Spritz firması oldukça hızlı bir şekilde ürününü piyasaya yayıyor ve geliştiriyor. O yüzden Text 2.0’da Spritz özelliğinin bulunmasını düşünmek yerine Spritz’in bu özellikleri sunacağını düşünmek daha mantıklı geliyor.
Samsung Gear saatlerde Spritz uygulaması kullanılmaya başlandı bile. Kolunuzdaki saatten makaleler okuduğunuzu hem de bunu dakikada en az 400 kelime okuyarak yaptığınızı düşünsenize!
Spritz o kadar ilgi çekti ki bir de Open Soruce versiyonu yayınlandı, OpenSprtiz’e de buradan ulaşabilirsiniz.
Web temelli text deneyimleri hakkinda cok guzel bir analiz olmus.Ingilizce 3-4 derslerinde ogretilen scimming ve scanning metodlarini gelistirme ve anafikre dogrudan ulasabilme konusunda cok sey katabilecek bir teknoloji ,yalniz kirmizi nokta az da olsa beni rahatsiz etti daha farkli bir kullanici etkilesimi modeli yada kirmizi nokta yerine farkli bir sekil getirilmesi ergonomiyi arttiracaktir diye dusunuyorum.Bu arada video arka fon muzigi olan “Text in Motion” adli Andreas Buhl kompozisyonu da mukemmel bir eser cidden. Text 2.0 gelistirici ekibi nezaket gostererek eseri websayfalarinda yayinlamislar : http://data.text20.net/media/textinmotion.ogg
Web’de text yapisinin gelisiminden LaTeX ne zaman alacak onu cok merak ediyorum biraz daha akilli sistemlerin gelistirilmesi akademisyenlerin verimini de artirabilir.